(Viết theo sưu tập tài liệu & nghe
giảng)
Hôm nay ngày Chủ Nhật trời mát dịu, Tâm gọi điện
thoại cho chị Xuân và rủ mấy bạn đến thăm chị Xuân, chị bạn của nhóm mới được
Thu, đứa con gái ở Mỹ bảo lãnh hai vợ chồng chị từ Việt Nam sang dự đám cưới
của Tuấn, em trai Thu vào tháng tới…
Giọng chị Xuân than thở : “ Đúng là đổi đời có khác! Ngày
nay con cái ở Mỹ đặt đâu thì cha mẹ ngồi đó, khác với ngày xưa còn ở Việt Nam,
cha mẹ đặt đâu là con ngồi đó, ngay cả chuyện cưới hỏi trăm năm hạnh phúc cũng
lựa chọn ý trung nhân theo ý chúng, không hỏi ý kiến cha mẹ…Thật buồn, tôi đã
để ý con Nga, con gái ô. bà Trung từ lâu rồi, con bé xinh ơi là xinh,
hiền hậu nết na, để chấm cho Tuấn. Tôi nhắn nó về coi mắt để làm quen và
hợp nhãn thì tiến hành cưới xin đàng hoàn, nhưng nó lắc đầu ngầy ngậy…Thì ra nó
chọn vợ theo ý nó rồi! Tưởng là xinh đẹp và hiền hậu, ai ngờ Huệ thua xa con
Nga về mọi mặt…”
-Mẹ mới gặp Huệ một hai lần sao vội vã xét đoán theo ý mẹ
thế! Hôn nhân rất hệ trọng là ăn đời ở kiếp với nhau, em con chọn vợ theo ý
thích của nó, đó là hạnh phúc lứa đôi của nó, gần ngày cưới rồi, mẹ đừng nói ra
mà vợ chồng nó nghe sẽ có ấn tượng xấu sau này!...Giọng nhỏ nhẹ của Thu góp ý…
-Phải đó bà, con gái nói đúng! Chúng ta nên biết hai
thế hệ khác nhau, thì ý kiến, sự suy nghĩ, cảm giác đều khác nhau. Hơn nữa,
chúng ta đừng cố chấp các quan niệm xa
xưa, cổ lỗ, lạc hậu, không còn hợp thời nữa. Cứ cố chấp như vậy, chỉ đưa đến
phiền não và khổ đau mà thôi! Giọng ô. Xuân điềm đạm cất lên…
Trong vấn đề tế nhị…thấy không khí lắng dịu, thế là
cả nhóm bấm chuông cửa. Chị Xuân mở cửa mời các bạn vào phòng khách và vồn vã chia
sẻ “ chắc các chị đã nghe chuyện vợ chồng chúng tôi bàn về việc hôn nhân của
cháu Tuấn rồi! tôi thật buồn…”
-Vậy sẵn dịp đây, chúng ta bàn về vấn đề Chấp Ngã
nhé!...Về phương diện tinh thần, chúng ta thường cố chấp ý kiến của mình là đúng, việc mình làm là
đúng, ai có ý kiến khác, ai làm khác là không đúng, là sai. Chúng ta thường cho
là người khác lúc nào cũng phải suy nghĩ giống như mình, nên khi có người phát
biểu khác đi, làm khác đi là chúng ta khó chấp nhận được! Chúng ta không thấy
những lỗi lầm, sai trái của mình, cho nên đau khổ, bực bội, vì chỉ thấy lỗi lầm
của người. Chuyện vợ chồng cũng vậy. Chuyện cộng đồng cũng vậy. Ngay cả chuyện
quốc gia xã hội, cho đến chuyện thế giới, cũng không khác, chỉ vậy thôi! Khi
bất cứ chuyện gì xảy ra, người nào, bên nào cũng có một phần lỗi, không nhiều
thì ít, không bên nào vẹn toàn, không người nào toàn vẹn. Hiểu được như vậy, làm
được như vậy, chúng ta sẽ bớt khổ đau nhiều lắm chị ạ! Trước kia Tâm hay cố
chấp, xem ý kiến mình là đúng, là tối thượng trong gia đình, hay lấn át chồng
con… nhưng sau một thời gian sinh hoạt với Hội Tâm Linh, nghe những bài giảng
thật hay thật chí lý, kiểu “ mưa dầm thấm đất ” Tâm sớm tỉnh ngộ, có cái nhìn
& quan niệm sống khác hơn, nay có dịp gặp gỡ, nói chuyện với các chị, Tâm
sẽ chia sẻ với các chị nhé! Tâm lên tiếng trước tiên…
- Kim cũng thích đọc sách báo & bài trên net… Cho Kim góp
ý thêm nhé…Trong cuộc sống gia đình cũng như ngoài xã hội, điều quan trọng là chúng
ta phải biết quên mình vì Người, thì mới có an lạc và hạnh phúc. Còn nếu tâm ý
quá ích kỷ, chỉ biết có mình, gia đình mình, đoàn thể mình, tôn giáo mình, cái
gì cũng vì mình hết trơn, thì chỉ có phiền não và khổ đau mà thôi! Muốn có một
gia đình hạnh phúc, người cha phải biết hy sinh, lo lắng mọi nhu cầu vật chất
lẫn tinh thần cho cả gia đình, người mẹ cũng phải biết hy sinh những vui thích
cá nhân, hòa hợp với nhịp sống chung của gia đình, con cái phải biết nhớ ơn
sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ, phải biết nghe lời dạy dỗ, phải biết báo
hiếu…
-Hoa nhớ lại bài thuyết pháp đã nghe trước đây, vậy nay chia
sẻ với các bạn…Trong cuộc sống của thế gian này, mỗi người đang sống hàng ngày
đây, có bao giờ mình tự đặt câu hỏi: - Cuộc sống là cái gì chăng? Phải thấy lại
chỗ này để có một cuộc sống ý nghĩa hơn…Xét kỹ lại, cuộc sống này là cuộc sống
của một cái TA chứ không gì khác phải không? Bởi ngay từ cái gốc ban đầu
chúng ta sinh ra đời là từ nó mà ra - Tức là do lòng tham ái chấp ngã nên nó mới sinh ra ở đây; nếu không có nó thì đã vào vô
sinh, niết bàn rồi! Do đó, nếu sự sống này chấm dứt, mất nó thì quyết phải tìm
cái khác thay vào, dòng sinh tử tiếp nối không dừng từ đây… Và cái gọi là cuộc
sống cũng từ đó! Cho nên, trừ bậc Bồ Tát thị hiện, ngoài ra bất cứ ai có mặt
trên đời này đều mang theo một cái tính chấp ngã, nó luôn
luôn có mặt trong cuộc sống. Đây gọi là cái vô minh của chúng sinh. Nếu còn
chưa vắng bóng cái này, là chưa bao giờ giải thoát viên mãn, chưa thật sạch hết
khổ đau…Mỗi người hãy chín chắn nghiệm kỹ lại xem, mọi thứ buồn vui, mừng giận,
thương ghét, hơn thua… trên đời là vì cái gì mà có? Buồn là vì cái gì mà buồn?
-Có phải vì cái ta
không được như ý chứ gì? Vui là vì cái gì mà mình vui? - Có phải vì cái ta được
thỏa mãn phải không? Rồi thương ghét vì đâu mà có? – Có phải vì thuận với ta nên ta thương,
bởi nghịch với ta nên ta ghét!?-
Tất cả rõ ràng là như thế đó!!! Dù ai có cố biện luận thế nào cũng không thể
chối bỏ lẽ thật này! Cả một cuộc đời tranh giành được mất, hơn thua, khổ nhọc…đã
tạo tác sự nghiệp tốn hại bao mồ hôi, xương máu, có lúc chém giết nhau, cũng vì
cái gì?- Có phải chỉ vì cái ta này
thôi!? Không có nó, thì giành giật cho ai? Để làm gì???!...Rồi nào là tự ái, tự
trọng, tự tôn, tự đại, tự kiêu, tự mãn, tự hào, mặc cảm, tự ti v.v… cũng gốc
tại cái ta thôi! Tự ái là bị chạm đến cái ta chứ gì? Tự trọng là nâng cái ta lên
thôi!…. Cho thấy, chỉ vì một cái ta mà
sinh ra đủ thứ chuyện trên đời….
- Kiều đồng ý với bạn Hoa, Kiều thêm một ý nhỏ…Thông thường
chúng ta hay đổ lỗi cho người, cho huynh đệ, cho hoàn cảnh… đó là trốn trách
nhiệm, là bảo bọc cái ta này
quá kỹ! Chớ lầm! Mỗi người hãy tự xét lại, khi ta buồn trách ai, là tại vì ai
mà có buồn trách? Nói tại cái này, tại cái kia, tại người này, người nọ, tại lý
do này, tại lý do khác… mà quên điểm chính là Tại
vì cái ta này bị đụng chạm!... Lo trách
người mà quên trách cái ta này! Cho nên nó từng được mang tên: cái ta nguy hiểm!!!
-Qua đây Tâm nhớ đến câu chuyện trong Kinh Bách Dụ … Thuở
xưa có một lão sư có hai người đệ tử theo hầu, vì chân ông có bệnh không duỗi
ra được, thường phải chống nạng đi, ông nhờ hai người đệ tử đấm bóp, mỗi người
một chân. Nhưng hai vị đệ tử ấy thường ngày không hòa thuận với nhau, người nào
cũng nói: “…Không phải là Ta chán ghét ngươi, mà chính là ngươi chán ghét Ta….” Hai người coi nhau như oan gia nghiệp báo. Một hôm nọ, một người có việc đi nơi khác, người ở lại nhà bèn
dùng đá đập gãy chân lão sư, mà người đệ tử đi vắng thường ngày xoa bóp. Khi
người đệ tử kia trở về, thấy vậy rất phẫn nộ, định tâm báo thù lập tức dùng đá
đập gãy chân lão sư mà người đệ tử ở nhà thường đấm bóp. Kết quả hai chân lão
sư đều bị gãy hết! Vậy cái chân ông thầy đâu
có tội vạ gì, nhưng vì sao đưa đến trường hợp đau đớn như thế? Xét kỹ, chỉ vì cái
ta đố kỵ mà ra! – Rõ ràng cho thấy cái ta nguy
hiểm chưa?
Vậy đã thấy được cái
gốc của mọi sự phát sinh trên cõi đời là từ cái ta mà ra!
Chính chấp ngã là tự đóng khung mình trong cái vỏ chết, là thu hẹp tình
thương, thiếu sức sống sáng ngời, rộng lớn…Khi nào hiểu được một cách rõ ràng
và phá trừ được hai nguyên nhân chính gây ra khổ đau, chúng ta sẽ tìm được an
lạc hạnh phúc thực sự trong cuộc sống hiện tại.
-Vậy thế nào là “chấp ngã”? Thủy vẫn không thấu suốt, nên
lên giọng ngập ngừng hỏi!
- Để Tâm nhớ lại bài giảng hôm trước có dịp đi dự mà
phân tích lại cho các bạn rõ nhé!...Chấp ngã có hai phần: vật chất và tinh
thần. Về vật chất, chúng ta chấp cái thân xác tứ đại mấy chục ký lô này là
“mình”. Về tinh thần, chúng ta chấp cái tâm suy nghĩ, tính toán, suy lường là
chính “mình”. Nếu có người hỏi: chúng ta là ai? Chúng ta liền chỉ vào thân mình
và trả lời: Tôi đây nè! Thực ra, cái xác thân tứ đại giả tạm này đâu phải là “mình”.
Cái xác thân tứ đại bao gồm những chất: đất, nước, gió, lửa, tụ hội với nhau
trong một thời gian, từ khi cha mẹ sinh ra, cho đến khi chúng ta thở ra, mà
không muốn hít vào nữa, thì ô hô tử vong! Thời gian đó ít năm, nhiều năm, ngắn
dài tùy theo nghiệp duyên của mỗi người. Người đời thường gọi đó là: số mạng,
định mạng, hay số mệnh, định mệnh. Có người được sống vài chục năm. Có người
chỉ trong hơi thở! Lúc đó, hơi thở trở về với gió, hơi ấm trở về với vũ trụ,
các chất lỏng như máu, mủ, nước tiểu trở về với nước, các chất cứng như thịt,
xương trở về với đất. Cái gì là “mình” đây? Còn lại chỉ là cái xác không hồn,
cái tử thi bất động. Cái xác thân tứ đại của chúng ta tan rã, trở về với tứ đại
của vũ trụ. Nói nôm na là: cát bụi trở về với cát bụi. Thậm chí, ngay khi còn
sống hiện nay, nếu chúng ta không vay mượn tứ đại bên ngoài, để bồi bổ từng
ngày, từng giờ, từng phút, từng giây, thì chúng ta đâu tồn tại được. Chúng ta luôn
luôn mượn không khí thở ra hít vào, lát lát mượn ly nước, ngày ngày mượn vài ba
chén cơm. Cái thân tứ đại muốn khỏe thì khỏe, muốn đau yếu thì đau yếu, chúng
ta không thể làm chủ nó, như ý muốn của chúng ta được. Vậy mà chúng ta cứ chấp
chặt cái thân xác tứ đại là của “mình”, chúng ta dành trọn cuộc đời để yêu mến,
cung phụng, săn sóc nó, thì quả là chúng ta quá mê muội, đang sống trong mộng
tưởng, trong cơn mê, mà không biết đó thôi! Chúng ta đã hiểu cái thân xác tứ đại không phải là mình,
vậy còn cái tâm suy nghĩ, tính toán, suy lường có phải là mình chăng? Thực ra,
cái tâm đó cũng không phải là “mình”. Tại sao vậy? Bởi vì, có lúc chúng ta suy
nghĩ rất hiền lành, thánh thiện, muốn giúp đỡ mọi người, muốn bố thí cúng
dường, muốn trở thành người hoàn toàn tốt. ...Nhưng cũng có nhiều lúc, chúng ta
tính toán, suy lường, muốn hơn người khác cho thỏa lòng ganh tị, đố ky muốn
thấy người khác suy sụp, gặp nạn cho thỏa lòng hơn thua, ganh ghét, tị hiềm.
Vậy thử hỏi chúng ta là người thiện hay bất thiện? Chúng ta là một hay là hai?
Dù là khởi tâm thiện, hay khởi tâm bất thiện, chúng ta cũng khổ đau. Lúc tâm
thiện khởi lên, muốn làm người tốt, muốn giúp đỡ người khác mà không được, thí
dụ chúng ta muốn cứu người thân bị bệnh nan y, thầy thuốc đã bó tay, chúng ta
sẽ đau khổ. Lúc tâm bất thiện khởi lên, muốn thấy người khác khổ đau, nguy nan,
khốn đốn, mà họ vẫn cứ bình an, chúng ta sẽ đau khổ. Đàng nào chúng ta cũng đau
khổ cả! Lòng tự ái cao là một dạng của tâm chấp ngã. Do tâm tham ái, chấp ngã
một cách mù quáng, chúng ta đã, đang và sẽ tạo tội tạo nghiệp không biết bao
nhiêu trong nhiều đời nhiều kiếp. Đó là nguyên nhân dẫn dắt chúng ta vào vòng
sanh tử luân hồi…
-Kim thấy bài Tâm chia sẻ lại rất đúng…Về phương diện
vật chất, chúng ta chấp mọi thứ có hình tướng như cái nhà này, cái xe này là
của mình. Về tinh thần, chúng ta chấp mọi thứ, mọi việc, mình làm, mình nói,
mình nghĩ, cái gì của mình cũng là đúng, là nhất. Về phương diện vật chất,
chúng ta đang sống trong mộng tưởng, cho là cuộc đời này sẽ vĩnh viễn trường
tồn, cho là những người thân sẽ mãi mãi ở bên mình, cho là những của cải vật
chất như nhà cửa, xe cộ, vàng bạc, cơ nghiệp luôn luôn thuộc về mình. Cho nên,
nếu người thân có ra đi, hoặc có mệnh hệ nào, nếu của cải vật chất có bị mất
mát hư hao, thì chúng ta sẽ đau khổ…
-Cho Thủy nói hớt lời Kim để có phần đây!...Về phương
diện tinh thần, chúng ta thường chấp chặt ý kiến của mình là đúng, việc mình
làm là đúng, ai có ý kiến khác, ai làm khác là không đúng, là sai. Chúng ta
thường cho là người khác lúc nào cũng phải suy nghĩ giống như mình, nên khi có
người phát biểu khác đi, chúng ta khó chấp nhận được! Chúng ta không thấy những
lỗi lầm, sai trái của mình, cho nên đau khổ, bực bội, vì chỉ thấy lỗi lầm của
người…
- Có một vị đạo hạnh đã nói với Tâm… Người ta chấp có cái
ngã chân thật của mình, vì thế khi làm việc gì đều làm cho ngã, làm danh, làm
lợi, làm hơn thua, ganh ghét, tị hiềm, hờn giận đều là vì cho cái ngã của mình
v.v.. Nói chung về cuộc sống của con người, là một cuộc sống chấp ngã, sống cho
ngã, làm cho ngã v.v.. Buồn vui, khổ đau hay phiền lụy đều do chấp ngã. Cái ngã
có tầm quan trọng trong cuộc sống của con người rất lớn không thể suy nghĩ
lường cho được! Cho nên, sự diệt ngã có một tầm quan trọng rất lớn của một đời
người tu sĩ theo Phật giáo. Nếu tu đúng chánh pháp của Phật, thì mới diệt được
ngã, bằng tu sai pháp thì vô lượng kiếp chẳng diệt được ngã, mà còn nuôi lớn
ngã thêm lên, phục vụ cho ngã, đang làm tôi tớ cho ngã, họ là những người nô lệ
cho ngã ... Thôi chúng mình bàn vấn đề này đã nhiều rồi, chúng mình còn có cái
hẹn cùng nhau đi mua sắm đây! Chị Xuân đã sẵn sàng đi với chúng em chưa? Cho
chị 5 phút là chúng ta đi, sau đó ghé lại tiệm Huế ăn những món miền Trung để
chị còn so sánh với món ăn ở quê nhà đó nhé!
Nguyễn Ninh Thuận
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét