Nóng Nảy,, - Nguyễn Ninh Thuận

    Hôm nay Tâm sẽ kể cho các bạn nghe một câu chuyện thương tâm của hai bố con mà Tâm đã đọc từ lâu…Thứ Bảy cuối tuần, ông bố trẻ lo o bế chiếc xe xịn của mình, nào là lau chùi bóng loáng trong ngoài, tay cầm mỏ lết siết lại mấy con vít cho chặt hơn… Thằng con trai 5. 6 tuổi mon men đến bên chiếc xe lấy cây bút hí hoáy viết trên cánh cửa xe. Thấy vết trầy trên xe, ông bố trẻ điên tiết, không kịp suy nghĩ nên sẳn mỏ lết cầm trên đã đập xối xả lên hai tay con trẻ. Cháu bé chảy máu tay, khóc thét lên, ông vội đưa con đến nhà thương. Nhưng hai bàn tay cháu bé dập nát, phải cắt bỏ vô phương cứu chữa. Mấy ngày sau cháu bé nhìn ba ngây thơ hỏi : “ những ngón tay của con đâu rồi?!”. Ông bố trẻ cúi đầu buồn bã về nhà nhìn lại xe thấy dòng chữ nghệch ngoặt con viết “ con yêu ba! ”. Chàng ta ôm đầu hối hận tính nóng nảy của mình và đập nát xe, sau đó tự tử chết…

   Sau đây là một câu chuyện nữa,Tâm chia sẻ với các bạn  đây!… Ông bố có một người con trai nhỏ tính khí rất hay nóng nảy. Ông ta đưa cho nó một xô đinh và một cây búa bảo:“khi nào tức giận thì hãy đóng 1 cây đinh vào cột”. Sau  một thời gian thì cái cột ấy đầy những đinh, và cậu bé cũng không còn nóng nảy nữa. Bấy giờ, ông bố bảo cậu bé: “ hãy nhổ từng cây đinh ra khỏi cột”. Cậu bé nhổ từng cây đinh cho đến hết, cuối cùng trên thân cột còn lại chi chít những lỗ đinh. Ông bố bảo rằng: “đó sẽ là những vết thương mà khi nóng giận con có thể đã gây cho người khác…”

-Đúng đó chị, trên thực tế sự nóng nảy lại vô cùng tai hại. Ông bà ta đa có câu "Một điều nhịn chín điều lành" mà những người nóng tính thì không biết nhẫn nhịn… Vợ chồng mà không nhẫn nhịn thì gia đình dễ tan nát, con cái bơ vơ. Bạn bè mà không nhẫn nhịn thì tình nghĩa dễ phai mờ, láng giềng mà không nhẫn nhịn thì cuộc sống luôn ngột ngạt. Nhịn được cái tức một chút còn tránh được cái lo về lâu về dài bởi nhiều khi chỉ vì một câu nói cho hả giận mà người nóng nảy có thể bị kẻ tiểu nhân thù oán suốt đời và tận dụng mọi cơ hội để rửa hận. Kim ý nhị góp ý

- Các bạn ơi! nóng nảy bộc lộ cho ta thấy một hệ thống thần kinh thiếu tự chủ.  Khi ý nghĩ bị xúc phạm chạy qua đầu, thì lập tức các phản ứng chống trả lại nổi lên.  Có người phản ứng bằng sự dỗi hờn, đau khổ ở bên trong, mà không tỏ dấu hiệu giận dữ ra ngoài.  Kẻ lại biểu lộ tình cảm nóng giận qua sự thay đổi rõ ràng trên nét mặt tái xanh hay đỏ bừng bừng, trong đôi mắt đỏ ngầu hung dữ và thường có những lời nói không kềm chế, không êm tai đi kèm theo…

- Dù dưới hình thức nào, tính nhạy cảm, nóng nảy cũng làm chúng ta phải suy nghĩ đau khổ và tạo ra những xung đột tư tưởng hay hành động  gây đau khổ cho người khác nữa. Mục đích sống ở đời là phải luôn tạo ra sự bình an, dễ chịu cho mọi người. Ngay cả khi bị đối xử không tốt, có đủ lý do để phản ứng, ta cũng phải biết tự kiềm chế, làm chủ mình trong những trường hợp như thế. Hoa chăm chú nghe, nay mới lên tiếng.  

- Đúng vậy, bản tánh tự nhiên của con người là nhạy cảm, nóng nảy. Và khi tình cảm không sáng suốt này làm chủ ta, ta sẽ đánh mất trí tuệ. Nếu lúc đó có sai quấy, ta vẫn thấy mình suy nghĩ đúng, hành động đúng, cảm xúc đúng. Chỉ khi nào sự u mê đó không còn, thì ta mới có thể phán đoán đúng điểm mạnh, điểm yếu của mình cũng như của người một cách trung thực, chứ không qua con mắt của thành kiến, chấp ngã… Nhiều người lầm nghĩ rằng khi bị chỉ trích, phê bình, họ phải tự bào chữa, biện hộ, và làm như thế họ sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.  Những người như thế giống như các con nghiện lên cơn, mỗi lần đụng đến thuốc, họ lại sa đà theo thói quen của mình mà quên điều hay lẻ phải…  Vậy phải cứng rắn chống lại sự nhạy cảm, nóng nảy.  Không được quá dễ cảm xúc, quá tự ái. Tâm lại điềm đạm lên tiếng…

-Vậy lúc nào chúng ta cũng phải làm chủ các cảm xúc của mình. Đừng để ngọn lửa nóng giận lan vào tim và cố chấp để  ấp ủ nó ở đó. Qua đó nó sẽ thiêu đốt đời sống nội tâm ta khi nào không biết!. Người khôn ngoan sẽ biết kiềm chế cảm xúc của mình, biết rằng nóng giận chính là ma vương chực chờ phá hoại sự an bình của tâm. Tánh nóng nảy là một thói quen xấu nguy hiểm, nó có thể làm chủ suốt cuộc đời ta nếu ta không loại bỏ đi. Nó là nguyên nhân tước đoạt hạnh phúc của ta trong gia đình cũng như ngoài xã hội. Chính vì mình không thấy an ổn với bản thân, nên trở nên nhạy cảm, dễ giận. Đó là thái độ của hạng phàm phu. Trái lại, người có bản lĩnh luôn tha thứ người khác dù họ có bị xúc phạm, bị đau đớn đến thế nào. Đó mới là cách sống đúng! Đừng chờ đợi đến ngày mai, hãy thực hành cách sống đó ngay hôm nay. Hoa mĩm cười ôn hòa góp ý.

- Ai cũng biết nóng giận là một tính xấu “ mặn mất ngon, giận mất khôn ”nhưng khổ một nỗi là có người rất nóng tính, chỉ một vài điều người ta cảm thấy "sốc" dù là quấy đã đành. Nhưng có khi người góp ý đúng, chân thật xây dựng…rồi vì cái tôi, tự cao cho ta là nhất, vậy là giận liền, đưa đến  phát ngôn bừa bãi  làm người đối diện bị tổn thương đau đớn hay muốn giết ngay người đó mà thôi.... Đặc biệt mỗi lần giận là đến mấy ngày sau chưa nguôi giận nữa, nếu không muốn nói là "thù dai”, có lẽ do tự ái của họ quá lớn nên khi ai "đụng chạm" tới là phản ứng kịch liệt để chống trả. Thủy góp bàn thêm…

-Mỗi khi tức giận chúng ta nên dằn lòng lại và nhớ câu: “Im lặng là vàng ”
mọi chuyện sẽ tốt đẹp hơn và sẽ không bị mắc sai lầm nữa, hãy tìm một lý do nào đó để cảm thấy kính trọng, vị nể người đối diện thì mình không thể chưởi càn, chưởi bậy được nữa. Trong cuộc sống ai cũng có lúc gặp phải chuyện bất bình, nhưng phản ứng trước những sự việc như vậy thường rất khác nhau. Có người giận dữ, có người vẫn điềm tĩnh, giữ được thái độ ôn hòa. Hệ quả của hai thái độ đó sẽ hoàn toàn khác nhau. Cơn giận dữ bộc phát khi cảm xúc tiêu cực lấn át lý trí và xúc cảm tích cực chưa hình thành. Thường sự giận dữ chẳng những không giúp giải quyết vấn đề mà còn làm vấn đề thêm trầm trọng và gây tác hại không lường khi phá vỡ các mối quan hệ, mà nhiều khi phải mất nhiều công sức và thời gian mới xây dựng được. Hoa thao thao phát biểu…

-Tâm nhớ lại một đọan bài thuyết giảng của một vị được kính nể ở quê Tâm trước 75 “… Cái chấp căn bản của con người là chấp cái thân này là ta. Như vậy, ai xúc chạm tới cái thân này thì sẽ có vấn đề, sẽ làm cho mình nổi sân. Hoặc trong một lần tranh luận, ta bị người khác nghịch ý, mạnh miệng lý giải lại, ta xem như một cái tát vào má. Cái cảm giác bị tát đau vào má cũng là cảm giác bị xúc chạm vào bản ngã làm cho ta nổi cơn giận dữ. Trạng thái nổi sân do bị xúc chạm vào thân thể là cái chấp thô thiển nhất, căn bản nhất mà ai cũng gặp phải. Tài sản là cái chấp rất nặng của con người. Tại sao như vậy? Chúng ta biết rằng, mọi người, nhất là người đời làm nên đồng tiền rất vất vả. Họ phải đổi bằng mồ hôi nước mắt, quần quật suốt ngày này qua tháng khác mới kiếm được đồng tiền. Cho nên, họ rất quý tài sản đã gây dựng được. Chỉ có những người làm ra đồng tiền quá dễ mới không coi trọng nó. Bởi vậy, người nào xâm phạm đến tài sản của người khác, nhất là những cái mà họ chăm chút, yêu thương, là chạm đến bản ngã của họ và sẽ khiến họ nổi giận. Người có liêm sỉ, có học thức thường coi trọng danh dự. Thậm chí có người trọng danh dự hơn cả mạng sống, hơn cả tài sản của mình. Họ thà chấp nhận cuộc sống nghèo khổ, chứ không bao giờ chịu xu nịnh, cầu cạnh người khác. Trái lại, người tầm thường không coi trọng đời sống tinh thần, nhiều khi không cần danh dự. Với họ, thân thể, tài sản là quí hơn tất cả. Đôi khi, vì tiền bạc vật chất, họ sẵn sàng chấp nhận luồn cúi, bất chấp sự xúc phạm của người khác. Khi có chức quyền, chúng ta thường chấp địa vị của mình. Chấp địa vị có nghĩa là chúng ta luôn nghĩ rằng mình có quyền lực nên người dưới nhất thiết phải nghe theo, dù có khi người đó lớn tuổi hơn mình. Nếu họ không vâng lời, chúng ta cảm thấy mình bị xúc phạm, vì nghĩ họ không tôn trọng chức vụ mà mình đang có. Trong khi đó, chúng ta đã xem chức vụ ấy là bản ngã của mình. Do vậy, khi người dưới không vâng lời, chúng ta thường nảy sinh tâm lý khó chịu và có khi nổi sân . Ý nghĩ, tư tưởng là cái ta của mỗi người. Đa số chúng ta đều chấp như vậy. Cho nên, ai cướp ngang lời hoặc phủ nhận ý kiến là chạm đến bản ngã của ta. Lúc ấy, không phải đơn giản là ý kiến bị phủ nhận mà danh dự của ta cũng bị xúc phạm. Chính sự xúc phạm đó đã khiến ta nổi sân. Người nổi giận thường có nét mặt dữ dằn, lời nói to, hành động thô bạo. Có khi quá giận, người ta còn nói tục, chửi thề. Các triết gia còn cho rằng, người nóng là người ngu, người điên vì trong lúc nóng giận, họ thường có những quyết định sai lầm, những hành động liều lĩnh, không suy xét đúng sai. Sự giận dữ có thể làm mất tư cách của con người. Nguyên nhân chính là do chấp ngã nặng. Cái gì chạm đến bản ngã của ta, đều làm ta khó chịu và dễ nổi sân. Một nguyên nhân quan trọng nữa là do tâm kiêu mạn. Kiêu mạn luôn luôn gây ra nóng nảy. Nguyên nhân khác cũng không kém phần quan trọng là do nhiệt tình làm điều tốt, nhiệt tình bảo vệ điều thiện. Những người nhiệt tình làm điều tốt, bảo vệ điều thiện cũng dễ có thái độ nóng nảy. Ngoài ra, chúng ta cũng nên biết rằng, tính nóng giận không những gây thiệt hại trong những mối tương quan với người khác mà nó còn làm hại cho sức khỏe ta nữa. Khoa học minh chứng rằng có sự liên quan giữa bệnh tim và tính nóng giận. Có lẽ chưa ai trong chúng ta nóng giận đến nỗi phải bị đưa lên mặt báo chí hay tivi. Tuy nhiên, chúng ta đều có kinh nghiệm đã có lúc quá nóng giận nên có những lời nói hay hành động mà sau đó ta cảm thấy xấu hổ và hối hận. Chả thế mà ông cha ta đã dạy rằng: "Chưa đánh được người mặt đỏ như vang; đánh được người rồi mặt vàng như nghệ" đó sao? Nóng giận xảy ra khi sự khao khát ước vọng của bạn không được thỏa mãn hoặc khi người khác không hành động theo như ý mà bạn muốn. Chúng ta phải biết rằng trong cuộc sống không phải chuyện gì cũng xảy ra như ý ta muốn được. Nên khi sự việc không xảy ra như kế hoạch mà bạn đã định, hãy can đảm chấp nhận sự thất bại, chán nản như là một phần của cuộc sống và chính những cảm xúc tiêu cực này làm bạn trưởng thành hơn như một con người…”

  Thôi nhé “Tính Nóng Nảy ”chúng ta bàn luận đã lâu lắm rồi, chúng ta ngừng lại đây lo cơm nước để các ông về thấy bếp núc lạnh tanh, rồi sinh giận hờn to tiếng và nổi tam bành lục tặc đôi co với nhau thì mệt đa!..

Nguyễn Ninh Thuận

(trong "Đời Sống Quanh Ta")